• Na czasie
    FOOTBALL
    Dzisiejsze słowniki podają dwie formy tego słowa: angielską football i spolszczoną futbol. Ta druga, jako częstsza, jest przytaczana na
    pierwszym miejscu, pierwszą można znaleźć jako odsyłacz. W polskich słownikach międzywojennych, w których wyrazy te pojawiły się po raz pierwszy, przewaga futbolu nad footballem nie była jeszcze widoczna – formy te podawano w różnej kolejności, a prócz nich notowano inne postaci oboczne: foot-ball i futbal. W powojennym słowniku Doroszewskiego adaptację footballu chciano chyba nadmiernie przyspieszyć, w rezultacie słowo to zostało w ogóle pominięte, a futbol odesłano do piłki nożnej. Dziś football w polskich tekstach pojawia się głównie w nazwach własnych – obcych lub polskich, pretensjonalnie zinternacjonalizowanych, por. „W tym dniu w Płocku odbędzie się «PLOCMAN FOOTBALL CUP ’98», czyli I Mistrzostwa w Komputerowej Piłce Nożnej o Puchar Prezydenta Miasta Płocka” (Tygodnik Płocki).
    Mirosław Bańko
     
  • Łatwo pomylić
    PROTEKCJONALNY, PROTEKCYJNY
    Protekcjonalne zachowanie jest wyrazem czyjegoś poczucia
    wyższości i pobłażliwości dla osoby ocenianej jako mniej ważna: „Eksmałżonka przyszła ubrana z wyszukaną elegancją, prowokacyjnie wydekoltowana, pachnąca znakomitymi perfumami, z protekcjonalnym uśmiechem na twarzy…” (J. Janicki, A. Mularczyk, Dom). Protekcyjne działanie natomiast ma związek z protekcją – w wymiarze państwowym (np. protekcyjne cła) albo prywatnym (np. protekcyjny telefon). Wyrazy te mają źródło w łacińskim protegere ‛chronić’, przy czym protekcyjny to regularny przymiotnik od protekcja (por. lekcjalekcyjny i in.), protekcjonalny zaś to polski neologizm powstały na wzór pary pretensjapretensjonalny.
    Mirosław Bańko
     
  • To ciekawe
    FANTASTYCZNY
    Fantastyczny to typowy językowy intensyfikator – słowo używane dla
    podkreślenia wielkości lub intensywności czegoś. Osoby, rzeczy i zjawiska określane w taki sposób oceniamy pozytywnie, por. fantastyczna dziewczyna, kariera, koniunktura, okazja, zabawa. Wybór synonimicznych określeń jest ogromny, np. bajeczny, boski, cudowny, fenomenalny, genialny... W zakresie słownictwa oceniającego synonimia jest w ogóle bardzo bogata.
    Mirosław Bańko
     
Słowo dnia: odwaga

Zagraj z nami!

Chcesz sprawdzić swoją znajomość języka?

Zagraj teraz

Zasady pisowni

90.B.1. [364] Połączenia partykuł, spójników, przysłówków ze spójnikami
Nie rozdziela się przecinkiem połączeń partykuł, spójników i przysłówków ze spójnikami, np. chyba że, ile że, jak gdyby, jako że, mimo że, pomimo to, pomimo że, tyle tylko że, tylko że, tym bardziej że, właśnie gdy, właśnie jak, właśnie kiedy, podczas gdy, zwłaszcza gdy, zwłaszcza jeżeli, zwłaszcza kiedy, zwłaszcza że. Przecinek należy postawić przed całym wyrażeniem (jest to tzw. cofanie przecinka). Przykłady:
Nie chciał się położyć, pomimo że był śpiący.
Napiszę na pewno, chyba że bym zapomniał.
 
 
... >>

Zmieniają się czasy,
zmieniają się słowa

Zobacz w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, jak przez pół wieku zmieniło się słowo fałszywka
Więcej słów

Powiedz to inaczej

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego